Gdy w naszym domu przepali lub stłucze się żarówka, zazwyczaj nie spodziewamy się większych trudności przy okazji jej wymiany – zabieramy wypalony egzemplarz do sklepu, pokazujemy go sprzedawcy i kupujemy nowy. Jednak co zrobimy w sytuacji, gdy nie będziemy dysponować zużytą żarówką, ponieważ dopiero co kupiliśmy nową lampę z dziwnym złączem? Jak wybierzemy właściwy rodzaj żarówki, gdy znajdziemy się w dużym markecie lub sklepie online, w którym nikt nie będzie mógł wskazać nam odpowiedniego egzemplarza? Istnieje ponad sto różnych gwintów żarówek. Wiele z nich ma bardzo podobny kształt, ale zupełnie różny rozmiar. Podpowiadamy, jak się w tym wszystkim nie pogubić i opisujemy kilka rodzajów najpopularniejszych gwintów.

Podstawowy podział typów żarówek – trzonki wtykowe czy wkręcane?

Odróżnienie żarówki z trzonkiem wtykowym od tej z trzonkiem wkręcanym nikomu nie powinno sprawić problemów, cechy charakterystyczne doskonale będzie widać już na pierwszy rzut oka:

– trzonek wtykowy – podstawy tych egzemplarzy zazwyczaj posiadają dwa lub cztery wystające bolce. Jest to bardzo często spotykane rozwiązanie w żarówkach halogenowych. Bolce należy umieścić w gnieździe, czasem również delikatnie przekręcić. Wśród najpopularniejszych typów żarówek z trzonkiem wtykowym możemy wymienić: GU10, MR16, G4, G9,

– gwint wkręcany – zwany gwintem klasycznym lub Edisona, to ciągle najpopularniejszy model w naszym kraju. Oznacza się go literką E od nazwiska słynnego wynalazcy. Najczęściej spotykane gwinty to: E10, E14, E27, E40.

Jakie informacje można wyczytać z oznaczenia określającego gwint żarówki?

Warto wyjaśnić również to, o czym mówią nam cyfry znajdujące się obok liter określających typy podstaw żarówek. Gwinty mogą się między sobą różnić średnicą, a trzonki rozstawem bolców. Liczby po literowych oznaczeniach to nic innego, jak średnica lub rozstaw wyrażony w milimetrach. Oznaczenie E27 mówi więc nam, że mamy do czynienia z żarówką z gwintem wkręcanym (Edisona), którego średnica wynosi 27 mm. W tej sytuacji często do wyboru odpowiedniego typu żarówki wystarczy zwykła linijka i dokładne zmierzenie podstawy konkretnego egzemplarza.

W przypadku trzonków wtykowych – GU10 oznacza, że mamy w dłoniach popularną żarówkę LED z rozstawem nóżek na szerokość 10 mm. W symbolach gwintów żarówek możemy spotkać także dodatkowe litery umieszczone po oznaczeniu średnicy lub rozstawu, takie jak:

– N – oznacza, że podstawa danego egzemplarza została wykonana z elementów niemetalowych,

– S – oznaczenie trzonka żarówki z jednym złączem,

– D – oznaczenie trzonka z dwoma złączami,

– Q – oznaczenie trzonka z czterema złączami.

Najpopularniejsze rodzaje gwintów żarówek

– E27 – klasyczny, duży, wkręcany gwint Edisona o średnicy 27 mm. Spotkać można go w wielu domach, najczęściej w oprawach sufitowych. Przystosowany do pracy w instalacjach o napięciu 230V. Wykorzystywany zarówno w tradycyjnych żarówkach, jak i energooszczędnych oraz LED-owych.

– GU10 – również często spotykany model, posiada trzonek z dwoma bolcami o rozstawie 10 mm. Montuje się go na zatrzask, czyli po włożeniu do złącza należy żarówkę delikatnie przekręcić (1/4 pełnego obrotu). Bardzo popularny w wielu rodzajach żarówek LED oraz halogenowych. Wykorzystywany w oprawach sufitowych i punktowych, gdzie strumień światła kieruje się ku dołowi. Dostosowany do instalacji 230V.

– E14 – oznaczenie żarówki z tzw. małym gwintem Edisona. Bardzo często wykorzystuje się je w instalacjach o mniejszej mocy i wyposażeniu oświetlającym przestrzeń domową, np. żyrandolach, kinkietach, lampkach biurowych oraz nocnych. Trzonek o średnicy 14 mm może być połączony z bańką o ozdobnym, nieregularnym kształcie np. płomienia czy świeczki.

– MR16 – ten rodzaj gwintów żarówek możemy spotkać także z oznaczeniem GU5,3. To trzonek wtykowy o rozstawie nóżek 5,3 mm. Najczęściej stosuje się go w oprawach służących do dekoracji, np. oświetlenia mebli, sufitów podwieszanych, wszelkiego rodzaju gablot, podstawy schodów czy wystaw sklepowych. Zazwyczaj można go znaleźć w asortymencie sklepów w dwóch wersjach napięciowych – 12 i 230V.

– G9 – to typy żarówek z dość niestandardowym złączem, którego dwa bolce oddalone od siebie o 9 mm mają kształt litery U. Trzonek montowany jest na wcisk. Żarówki są zwykle dość małych rozmiarów o mocy od 4 do 6W. Najczęściej spotykane są w wersji LED, przez co wykorzystuje się je do oświetlenia dekoracyjnego, nowoczesnych żyrandoli, listew przypodłogowych, opraw meblowych czy gablot.

– G4 – gwinty żarówek z charakterystycznymi, zazwyczaj odrobinę dłuższymi od standardowych, dwoma bolcami o rozstawie 4 mm. Spotykane w drobnych modelach, przeznaczonych do oświetlenia dekoracyjnego, gdzie światło ma padać punktowo. Wykorzystywane w instalacjach 12V.

– E40 – gwint wkręcany, raczej niespotykany w gospodarstwach domowych. Znany również jako gwint Goliata. Przeznaczony do bardzo mocnych lamp LED-owych lub latarni ulicznych i parkowych.

– MR11 – trzonek stosowany w niewielkich żarówkach halogenowych lub LED-owych. Montowany na wtyk, z nóżkami rozstawionymi na szerokość 4 mm. Modele z tego typu gwintem najczęściej wykorzystuje się w oświetleniu dodatkowym lub dekoracyjnym – lampach biurkowych, listwach, kinkietach czy żyrandolach LED. Dostosowany do napięcia 12 lub 230V.

– GX53 – podobnie jak GU10, również jest to trzonek z bolcami montowanymi na zatrzask. Żarówki z tą podstawą zazwyczaj można spotkać w plafonach, nowoczesnych żyrandolach, lampach LED-owych i oprawach umieszczanych w gruncie. Przeznaczony do działania pod napięciem 230V, z rozstawem nóżek na szerokość 53 mm.

Żarówki – rodzaje trzonków, barwa światła i moc

Pamiętajmy, że typy gwintów żarówek to nie wszystko. Istotna jest również barwa oraz moc określonego egzemplarza. Jeśli przestrzeń domowa ma tworzyć atmosferę przytulnego relaksu, warto postawić na ciepłą barwę w odcieniach koloru żółtego (temperatura barwowa poniżej 3500 Kelwinów), natomiast w nowoczesnych aranżacjach lepiej sprawdzi się światło nieco zimniejsze i białe (powyżej 5500 Kelwinów). Moc żarówek określa się w watach lub lumenach (w przypadku żarówek LED). Tutaj sprawa jest prosta – im większa wartość liczbowa, tym żarówka będzie świecić mocniej. Należy jednak pamiętać, że tych wartości nie stosujemy zamiennie – 100 W nie będzie odpowiadało 100 lm.

Przedstawiliśmy rodzaje gwintów żarówek, wśród których można znaleźć modele najczęściej spotykane w użytku domowym. Oznaczenia, informujące o tym, z jakim typem żarówki mamy do czynienia, znajdują się zazwyczaj na opakowaniu produktu. Jeśli zakupu dokonujemy przez internet, odpowiednia informacja powinna być zawarta w nazwie konkretnego modelu lub sekcji z danymi technicznymi. Producenci lamp i wyposażenia, coraz częściej podają rodzaj gwintu na naklejce w okolicy złącza lub instrukcji dołączonej do sprzętu. Posiadając więc podstawową wiedzę na temat rodzajów żarówek LED, poszczególnych gwintów oraz trzonków, można bez problemu dobrać odpowiedni produkt i oświetlić pomieszczenia według indywidualnych preferencji.