Choć od opatentowania pierwszej żarówki minęło już ponad 150 lat, dla wielu osób wciąż niejasna jest sprawa utylizacji źródeł światła. Zwykły kosz na śmieci? Pojemnik na szkło lub metal? A może specjalne miejsce zbierające odpady elektryczne? Odpowiadając na pytanie: gdzie wyrzucić żarówki, najpierw należy zwrócić uwagę na ich rodzaj. Żarnikowe, LED czy świetlówki – każdy z tych typów powinno się traktować w nieco inny sposób.
Szacuje się, że klasyczna żarówka żarnikowa w idealnych warunkach może świecić nawet tysiąc godzin (według obliczeń, lampy LED mają żywotność 100 razy większą), ale w praktyce niektóre modele trzeba wymieniać co kilka miesięcy. Wpływają na to niedoskonałości fabryczne, zbyt wysokie napięcie lub uszkodzenie mechaniczne podczas użytkowania żarówki. Konieczność wymiany tego źródła światła nie jest więc raczej dla nikogo zaskoczeniem.
Przez dekady ludzie nie zastanawiali się nad tym, gdzie wyrzucić żarówki. Podstawowe źródła światła – modele żarnikowe, najczęściej trafiały do zwykłego kosza na śmieci, ponieważ nie stanowiły wielkiego zagrożenia dla środowiska, a i możliwości ich recyklingu były niewielkie. Dziś, ze względu na wykorzystywanie w świetlówkach substancji szkodliwych dla zdrowia człowieka i środowiska naturalnego, ich właściwa utylizacja stanowi niezwykle istotną kwestię. Za wyrzucenie takich produktów do zwykłych śmieci można nawet otrzymać mandat lub karę grzywny. Podpowiemy, co zrobić z nowoczesnymi żarówkami, by uniknąć sankcji. Zacznijmy jednak od podstaw.
Gdzie wyrzucać zwykłe żarówki?
Znane w każdym domu żarówki żarnikowe nie zawierają toksycznych chemikaliów, więc możemy wyrzucać je do pojemników, w których znajdują się odpady zmieszane. Trzeba jednak uważać na odłamki szkła. Jeśli istnieje taka możliwość, warto zużyty element owinąć materiałem, który także ma trafić do kosza, np. tłustym papierem czy wyrobem skóropodobnym. Choć żarówkę żarnikową łatwo rozpoznać, w przypadku innych źródeł światła sprawa nie zawsze musi być tak oczywista. Gdy nie mamy pewności, jaki produkt trzymamy w dłoni, wystarczy zerknąć na grafiki naniesione na podstawie, nad gwintem żarówki. O zakazie umieszczania ich w zwykłych śmieciach informuje znak przekreślonego kontenera.
Jak utylizować świetlówki?
W przeciwieństwie do żarówek żarnikowych świetlówki zawierają kilka miligramów rtęci. Ten metal jest bardzo szkodliwy dla środowiska i zdrowia człowieka. Pozbywając się takich artykułów, należy zadbać o to, by toksyczna substancja nie dostała się do gleby lub wody. Świetlówki najczęściej poddaje się recyklingowi. Jeśli żarówka tego typu po prostu się przepali, należy ostrożnie ją wymontować i przechować do momentu zwrócenia w sklepie przy zakupie nowej świetlówki, wrzucenia do specjalnego pojemnika lub oddania w punkcie zbierającym elektrośmieci. Listę z takimi miejscami często można znaleźć na stronie internetowej danego urzędu gminy.
Aż 90% każdej świetlówki można wykorzystać do produkcji zupełnie nowego egzemplarza. Dlatego tak istotne, aby dbać o ich recykling. Jeśli ekologiczne argumenty nie są dla nas odpowiednio przekonujące – pamiętajmy, że za wyrzucenie świetlówki do kosza grozi kara pieniężna nawet do pięciu tysięcy złotych.
Co zrobić, gdy świetlówka ulegnie rozbiciu? Najpierw przewietrzmy pomieszczenie, w którym doszło do uszkodzenia żarówki. Jeśli nie została ona wcześniej odłączona od źródła prądu – zadbajmy o bezpieczne wymontowanie jej pozostałości. Następnie zbierzmy bardzo ostrożnie odłamki szkła (przydatne będą gumowe rękawiczki). Najmniejsze drobiny można wygodnie usunąć przy pomocy taśmy klejącej lub mokrej szmatki. Odłamki wrzućmy do plastikowego worka i szczelnie go zwiążmy. Ostatni krok to oddanie rozbitej świetlówki do punktu odbioru odpadów.
Gdzie wyrzucać żarówki LED?
Utylizacja żarówek LED-owych nie jest tak skomplikowana, jak w przypadku świetlówek. Diody LED nie zawierają niebezpiecznych chemikaliów, dlatego można je traktować w sposób podobny do tego opisanego przy okazji zwykłych zużytych żarówek. Jednak tutaj również trzeba podkreślić szerokie możliwości recyklingu niektórych elementów LED-ów. W miarę możliwości warto więc oddawać zużyte żarówki tego typu do punktów odbioru odpadów lub sklepów, przy okazji zakupu nowych produktów. Analogicznie sprawa wygląda w przypadku żarówek halogenowych – tutaj również najlepszy kierunek utylizacji to zawiezienie zużytych egzemplarzy do miejsc zbierających elektrośmieci.
Zużyte żarówki: gdzie wyrzucać? A może: jak wykorzystywać?
Zwykłych zużytych żarówek nie musimy zawsze od razu w całości utylizować. Można je wykorzystać do stworzenia wielu różnorodnych dekoracji, np. pomalować lub owinąć sznurkiem i zawiesić na choince zyskując oryginalne bombki świąteczne. Jeśli mamy do czynienia z dużą żarówką, jej szklana obudowa doskonale sprawdzi się jako wazon. Z odpowiednio przerobionych źródeł światła można również stworzyć efektowne lampki naftowe. Zamiast pytać, gdzie wyrzucić żarówki, zapytajmy: co zrobić, by dać tym przedmiotom drugie życie oraz w oryginalny sposób zadbać o środowisko.
